«Ну як, як вывучыць гэту беларускую мову? – сказала мая дзевяцігадовая дачка, прыйшоўшы са школы. - Здаецца, і словы зразумелыя, але нешта не тое...». Сапраўды, сучасным дзецям родная мова падчас даецца цяжэй, чым замежная. Гаварыць пра тое, што гэта наша роднае, і кожны сумленны беларус павінен ведаць, не хацелася. Напамінаць запаветы класікаў таксама. Трэба было нешта выдумаць, і гэта "нешта” павінна быць не проста цікавым, але і навучальным. Не навіна, что дзеці, ды і дарослыя, лягчэй за ўсе запамінаюць інфармацыю праз гульню. Таму я вырашыла шукаць дапамогу ў гэтым напрамку.
pinterest.com
Я пачала шукаць варыянты, і вось што ў мяне атрымалася. За апошнія гады ў Беларусі было выдадзена больш за дзясятак беларускамоўных гульняў: адукацыйных, забаўляльных, тых, што развіваюць альбо навучаюць. Гэта выдатны варыянт, будзем спрабаваць.
Чыя каза будзе першай: гульня «Казачнік»
nn.by
Узрост: 8+
Колькасць гульцоў: 3-6 чалавек
Прыдумаў гульню Дзмітрый Афанасенка, спявак гурта «Амарока». У склад настолкі ўваходзіць гульнявое поле, 6 рознакаляровых фігурак казы, жэтоны для галасавання, карткі з малюнкамі. Да афармлення прыклалі рукі сучасныя беларускія мастакі Ганна Сілівончык, Павел Кульша, Галіна Іванова, Юрый Падвербны.
Як гуляць: кожны ўдзельнік атрымлівае 6 картак і адну "казу”. Казачнік выкладвае любую картку малюнкам уніз і называе слова альбо фразу, якая асацыіруецца з вобразам. Астатнія ўдзельнікі выбіраюць са сваіх картак тую, што найбольш, на іх погляд, падыходзіць да выказанай фразы, і кладуць яе на стол. Казачнік пераварочвае карткі, каб усе іх бачылі. Задача ўдзельнікаў – адгадаць, якую картку палажыў казачнік. Той, хто адгадаў, становіцца новым казачнікам. Фігурка казы перамяшчае ўдзельніка па гульнявым полі. Мэта гульні – дайсці да канца поля першым.
«Замшэлы ёгурт», «лірычныя суніцы» ці «салодкі аўтобус»: гульня «Яшчарка»
Узрост: 10+
Колькасць гульцоў: ад 3 чалавек
Маладая сям’я Паўла і Вольгі Берэсневых пры падтрымцы «Арт-Сядзібы» выпусціла ў свет гульню «Яшчарка», накшталт «Кракадзіла». У камплекце дзве калоды картак «Назоўнікі» - «Прыметнікі», дзе адпаведна напісаны прадметы і іх прыкметы. Акрамя гэтага ёсць яшчэ 20 пустых картак. На іх ўдзельнікі могуць напісаць свае словы. Распрацавана і мабільная версія «Яшчаркі» для
Android. У ёй варыянты слоў і словазлучэнняў праграма генерыруе самастойна.
Як гуляць: удзельнікі выцягваюць з кожнай калоды па адной картцы: прыметнік і назоўнік. Атрыманае словазлучэнне трэба растлумачыць астатнім з дапамогай рухаў, жэстаў, мімікі.
Гульня развівае камунікатыўныя навыкі, уяўленне, фантазію.
Інвестуй, заключай здзелкі, багацей: гульня «Белаполія»
kyky.org
Узрост: 9+
Колькасць гульцоў: 2-6 чалавек
Эканамічная стратэгічная гульня, аўтарам якой з'яўляецца Надар Дарсавелідзе. У склад настолкі ўваходзіць віктарына па гісторыі Беларусі, грашовыя купюры, карткі на права ўласнасці і гульнявых сітуацый, трымальнік для грошай, жэтоны бізнес-цэнтраў і транспартна-лагістычных цэнтраў, ігральныя кубікі, фішкі і поле. Гульня распрацавана з улікам беларускіх рэалій: удзельнікі купляюць мясцовыя кампаніі, будуюць інфраструктуру ў беларускіх гарадах. Пры гэтым настолка на рускай мове. Пераможцам становіцца той, хто першы дамагаецца сваёй мэты.
Як гуляць: На гульнявом полі размешчаны два кругі. Перастаўляючы фішкі па полі, удзельнікі купляюць і прадаюць уласнасць, атрымліваюць зарплату, разлічваюцца за арэнду. Поспех тут залежыць ад таго, наколькі правільна і выгадна праведзены здзелкі і перагаворы, укладзены сродкі.
Гульня дае магчымасць атрымаць асноўныя бізнес-навыкі, навучыцца абачліва размяркоўваць свае сродкі, а таксама пашырае веды па культуры, гісторыі, прыродзе, вядомых асобах Беларусі.
Апрануць цішотку, сесці на зэдлік і падняць зрок на жырандолю: серыя дзіцячых гульняў «Мова. Буслік»
imbryk.by
Узрост: 3+
Колькасць гульцоў: 2-8 чалавек
Гэта гульня - сумесная праца аўтара гульні «Паўстанцы» і курсаў «Мова Нанова». Распрацоўшчыкі стварылі адукацыйны камунікатыўны прадукт, які дазваляе бліжэй пазнаёміцца з роднай мовай. «Мова. Буслік» - не адна гульня, а цэлая серыя. Гэтыя настолкі пазнаёмяць з алфавітам, змогуць развіць слоўнікавы запас цікавымі і, магчыма, малазнаёмымі словамі.
Як гуляць: Правілы гульні вельмі мабільныя. Іх можна змяняць у залежнасці ад узросту ўдзельнікаў. Версія для самых малодшых - «Жывёльны свет». Больш складаныя варыянты - «Горад», «Дом». З дапамогай апошняй, напрыклад, дзеці і дарослыя змогуць даць назвы кожнаму прадмету ў сваім пакоі. Сам працэс гульні будзе наступны: удзельнікі спаборнічаюць за тытул лепшага мовазнаўцы, калі адгадваюць словы адзін аднаго. Перамагае той, хто апярэдзіць астатніх па колькасці балаў.
Гульня знаёміць з мовай, пашырае слоўнікавы запас, павялічвае хуткасць рэакцыі і канцэнтрацыю ўвагі.
Невычарпальная крыніца забаў: гульня «Чароўныя алоўкі»
ulej.by
Узрост: 1+
Колькасць гульцоў: 2 і больш чалавек
Чароўная скарбонка гульняў таму і чароўная, што дазваляе маленькім беларусам пазнаёміцца з чараўніцтвам. Наталля Галко са сваей камандай прыдумала і рапрацавала гульню, дзе алоўкі, быццам жывыя, спяшаюцца пазнаёміць дзетак з рознымі колерамі, навучыць новым словам і ўдасканаліць навык чытання.
Як гуляць: Гульня складаецца з 52 картак, слоўніка-дапаможніка і маляванкі. Удзельнікі размяркоўваюць паміж сабой карткі з алоўкамі. Вядучы чытае словы альбо паказвае слова на картках з малюнкамі. Гульцам трэба ўспомніць, якога колеру гэты прадмет і паказаць адпаведныя алоўкі. З маленькімі дзеткамі можна разглядаць карткі, а затым падбіраць такога ж колеру малюнкі. Альбо выкарыстоўваць маляванку.
Гульня знаёміць з мовай, дазваляе лёгка вывучыць і запомніць новыя словы.
Купіць можна ў кнігарні "Акадэмкніга"
Купіць конку альбо пабудаваць прыбытковы гатэль: гульня «Багач»
ulej.by
Узрост: 8+
Колькасць гульцоў: 2-8 чалавек
У Мінску нешта незвычайнае адбываецца. Жыхары горада вядуць эканамічную барацьбу за найбольш прыбытковыя месцы сталіцы. І толькі ад гульцоў залежыць, у якой частцы Мінску будуць пабудаваныя прыбытковыя дамы, гатэлі і крамы.
Як гуляць: Настолка складаецца з гульнявога поля з гістарычнай мапай горада 19 стагоддзя, картак на маёмасць і прадпрыемствы, адмысловых грошай «Талераў», фішак і ігральных касцей. Правілы гульні будуць адпаведныя з гульнёй "Манаполія". Пераможа той, хто будзе найбольш прыбыткова ўкладаць фінансавыя сродкі.
Гульня навучае фінансавай грамаце, а таксама знаёміць з гісторыяй Мінска.
Гуляем, знаёмімся з краінай і вывучаем мову: гульня «Падарожжа па Беларусі»
ulej.by
Узрост: 5+
Колькасць гульцоў: 2-8 чалавек
Гэта гульня вырашае вельмі важныя задачы: яна знаёміць маленькіх беларусаў са сваёй радзімай. У нечым гэта настолка падобна да «Эрудыта», але ў цэнтры ўвагі - адметнасці Беларусі. Машыніст-смоўжык запрашае дзяцей выправіцца ў падарожжа на цягнічку. Падчас гульні ўдзельнікі пазнаёмяцца з новымі словамі на роднай мове, а таксама змогуць даведацца аб славутых земляках і гісторыі краіны.
Як гуляць: Як нi парадаксальна гэта гучыць, гульня пачынаецца з гульні. Смоўжык прапануе гульцам з дапамогай лічылкі выбраць машыніста. Менавіта гэты ўдзельнік раздае астатнім карткі з вагончыкамі. Той, у чыім вагончыку знойдзецца смоўжык, пачынае гульню: ён кладзе сваю картку і чытае напісанае слова. За ім па чарзе прычапляюцца іншыя вагончыкі. Кожны ўдзельнік знаходзіць на сваёй картцы слова, якое тлумачыць папярэдняе.
Гульня знаёміць з гісторыяй роднага краю, удасканальвае навык чытання, пашырае слоўнікавы запас.
Купіць можна ў кнігарні "Акадэмкніга"
Прыемных вам гульняў і асалоды ад вывучэння родная мовы!
Цемралеева Таццяна
*Перепечатка материалов Family.by возможна только с письменного разрешения редакции.
